Nhiều công cụ AI lan rộng nhanh và gây quan ngại về thiên vị. Các báo cáo chỉ ra rằng hệ thống thiên vị đã dẫn tới việc điều trị y tế khác nhau theo đặc điểm nhân khẩu và tới công cụ tuyển dụng phân biệt với phụ nữ và người da đen.
Nghiên cứu của University of Texas at Austin, do Hüseyin Tanriverdi cùng John-Patrick Akinyemi thực hiện, phân tích một tập gồm 363 thuật toán mà người khác đã xác định là có thiên vị. Các thuật toán này lấy từ kho dữ liệu AI Algorithmic and Automation Incidents and Controversies. Các nhà nghiên cứu so sánh mỗi thuật toán gây vấn đề với một thuật toán tương tự chưa bị gọi là thiên vị và kiểm tra cả tổ chức tạo ra chúng.
Họ xác định ba yếu tố tăng rủi ro: không có độ thật đã thiết lập, mô hình bỏ sót các biến quan trọng của thế giới thực (ví dụ thay người đến thăm nhà bằng quyết định tự động về quyền lợi Medicaid), và thiếu sự tham gia đa dạng của các bên liên quan. Nghiên cứu kết luận cần mở hộp đen mô hình và dùng dữ liệu đa dạng để cải thiện công bằng.
Từ khó
- thiên vị — đối xử không công bằng với một nhóm người
- thuật toán — chương trình máy tính để giải quyết vấn đềthuật toán này
- mô hình — mô tả cách hoạt động của một hệ thống
- dữ liệu — thông tin dùng để phân tích hoặc họcdữ liệu đa dạng
- đa dạng — có nhiều loại hoặc đặc điểm khác nhau
- hộp đen — một hệ thống khó hiểu hoặc không minh bạch
- tổ chức — nhóm người hoặc cơ quan có mục tiêu chung
- công bằng — đối xử đúng và không thiên vị với mọi người
- độ thật — mức độ tin cậy hoặc chính xác của dữ liệu
Mẹo: di chuột, dùng phím Tab hoặc chạm vào các từ được tô sáng trong bài để xem định nghĩa nhanh ngay khi bạn đọc hoặc nghe.
Câu hỏi thảo luận
- Tại sao bạn nghĩ việc thiếu sự tham gia đa dạng có thể gây ra thiên vị trong hệ thống AI?
- Các tổ chức nên làm gì để giảm thiên vị trong thuật toán, theo bạn?
- Bạn có đồng ý rằng nên mở hộp đen mô hình trong các dịch vụ công không? Tại sao hoặc tại sao không?
Bài viết liên quan
Dữ liệu khoa học công dân có thể giúp đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững
Dữ liệu từ khoa học công dân có thể hỗ trợ các mục tiêu liên quan đến sức khỏe và phúc lợi trong các Mục tiêu Phát triển Bền vững.
Philippines tăng cường chống lại Dịch tả lợn châu Phi
Ba công nghệ mới để phát hiện và quản lý Dịch tả lợn châu Phi đã được công bố tại Philippines. Dịch này đang làm thiệt hại lớn cho ngành chăn nuôi lợn.
Những nhà đổi mới trẻ tuổi giải quyết vấn đề nước nhiễm arsenic ở Ấn Độ
Hai anh em trẻ tuổi đã phát triển một công ty khởi nghiệp sử dụng công nghệ hiện đại để giải quyết vấn đề nước nhiễm arsenic ở Ấn Độ.
Các dự án chiến thắng tăng cường minh bạch trong bầu cử
Ba dự án chiến thắng cho thấy công nghệ có thể tăng cường minh bạch và kiểm tra thông tin trong thời gian bầu cử.
Lực cắt trong ống dẫn giải thích cách núi lửa phun
Nghiên cứu mới trên tạp chí Science cho thấy lực cắt trong ống dẫn có thể tạo bọt khí và mở kênh thoát khí. Thí nghiệm và mô phỏng giúp giải thích vì sao núi lửa giàu khí đôi khi phun êm dịu.
Phân tích mạng xã hội giúp cảnh báo sớm dòng di cư trong khủng hoảng
Nghiên cứu trên EPJ Data Science cho thấy phân tích bài đăng mạng xã hội có thể cung cấp cảnh báo sớm về di cư trong xung đột và thiên tai. Nghiên cứu dùng gần 2 triệu bài đăng trên X và ba trường hợp: Ukraine, Sudan, Venezuela.