Các nhà thiên văn công bố trên Nature Astronomy hình ảnh trực tiếp của hai nova quan sát bằng giao thoa tại CHARA Array ở California. Phương pháp này kết hợp ánh sáng từ nhiều kính thiên văn để đạt độ phân giải rất cao và giúp theo dõi các hiện tượng chớp nhoáng.
Nova V1674 Herculis là một trong những trường hợp nhanh nhất, sáng rồi mờ trong vài ngày; ảnh cho thấy hai luồng khí phân biệt, vuông góc với nhau, và xuất hiện cùng lúc với bức xạ gamma do Fermi phát hiện. Điều này liên kết trực tiếp phát xạ gamma với sóng sốc do các luồng va chạm.
Nova V1405 Cassiopeiae tiến triển chậm hơn và giữ lại các lớp ngoài hơn 50 ngày trước khi thải ra, đây là bằng chứng rõ ràng đầu tiên về sự trục xuất bị trì hoãn. Phổ học từ các đài như Gemini tương ứng với cấu trúc trong ảnh, củng cố kết luận của nhóm nghiên cứu.
Từ khó
- giao thoa — kết hợp ánh sáng từ nhiều kính thiên văn
- độ phân giải — khả năng nhìn chi tiết nhỏ trong ảnh
- chớp nhoáng — hiện tượng biến đổi nhanh trong vũ trụ
- bức xạ gamma — tia năng lượng rất cao từ vũ trụ
- sóng sốc — đợt áp lực mạnh do va chạm vật chất
- phổ học — phân tích ánh sáng để biết thành phần
Mẹo: di chuột, dùng phím Tab hoặc chạm vào các từ được tô sáng trong bài để xem định nghĩa nhanh ngay khi bạn đọc hoặc nghe.
Câu hỏi thảo luận
- Bạn nghĩ lợi ích của việc dùng giao thoa để chụp ảnh các nova là gì?
- Phát hiện hai luồng khí vuông góc ở V1674 giúp bạn hiểu gì về nguồn phát xạ gamma?
- Tại sao dữ liệu phổ học từ các đài như Gemini lại quan trọng để củng cố kết luận ảnh?
Bài viết liên quan
Khí Hậu và Biến Đổi Khí Hậu
Bài viết này nói về khí hậu và sự biến đổi khí hậu trên Trái Đất. Nó giải thích nguyên nhân và ảnh hưởng của vấn đề này.
Dữ liệu khoa học công dân có thể giúp đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững
Dữ liệu từ khoa học công dân có thể hỗ trợ các mục tiêu liên quan đến sức khỏe và phúc lợi trong các Mục tiêu Phát triển Bền vững.
Hồ băng ở Hindu Kush-Himalaya: rủi ro và nhu cầu chia sẻ dữ liệu
Khu vực Hindu Kush-Himalaya có nhiều hồ băng mới do băng tan, và tràn hồ băng (GLOF) gây nguy hiểm. Thiếu chia sẻ dữ liệu và căng thẳng chính trị làm cảnh báo sớm khó khăn; chuyên gia kêu gọi hợp tác khoa học.
Nọc độc bọ cạp đen Ấn Độ giúp tạo ra thuốc giải độc mới
Nghiên cứu tại Ấn Độ đang phát triển thuốc giải độc cho nọc độc của bọ cạp đen, một vấn đề sức khỏe toàn cầu.
Lực cắt trong ống dẫn giải thích cách núi lửa phun
Nghiên cứu mới trên tạp chí Science cho thấy lực cắt trong ống dẫn có thể tạo bọt khí và mở kênh thoát khí. Thí nghiệm và mô phỏng giúp giải thích vì sao núi lửa giàu khí đôi khi phun êm dịu.
Tâm trạng hàng ngày ảnh hưởng tới sáng tạo
Nghiên cứu của University of Georgia cho thấy cảm xúc hàng ngày liên quan tới việc tham gia hoạt động sáng tạo. Cảm xúc tích cực không chỉ gắn với sáng tạo cùng ngày mà còn dự báo sáng tạo vào ngày hôm sau.