Các nhà khoa học do Matthew Dalva tại Đại học Tulane và Ted Price tại Đại học Texas ở Dallas đồng dẫn đầu đã công bố nghiên cứu trên tạp chí Science. Họ phát hiện một enzym ngoại bào, gọi là vertebrate lonesome kinase (VLK), được nơron phóng thích sau chấn thương và làm thay đổi truyền tín hiệu đau.
Nhóm mô tả rằng VLK được phóng ra vào không gian giữa các tế bào thần kinh và thực hiện phosphoryl hóa các protein ngoài tế bào. Sự thay đổi này kiểm soát cách các protein trên bề mặt tế bào tương tác với nhau. Trên chuột, VLK làm tăng hoạt động của một thụ thể tham gia cảm giác đau, học tập và trí nhớ. Khi VLK bị loại khỏi nơron chuyên cảm nhận đau, chuột không cảm thấy mức đau bình thường sau phẫu thuật nhưng vẫn di chuyển và cảm nhận bình thường; ngược lại, bổ sung VLK làm tăng phản ứng đau.
Nhóm nghiên cứu cho rằng nhắm vào enzym ngoại bào như VLK có thể là cách an toàn hơn để can thiệp vào đường dẫn đau, vì nó tránh việc chặn trực tiếp các thụ thể NMDA vốn có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng. Nghiên cứu có sự hợp tác của nhiều trường đại học và được cấp kinh phí từ các viện thuộc NIH.
Từ khó
- enzym — protein xúc tác phản ứng hóa học trong cơ thể
- ngoại bào — nằm ở bên ngoài tế bào, trong khoảng giữa tế bào
- phosphoryl hóa — thêm nhóm phosphate vào phân tử protein
- thụ thể — protein trên bề mặt tế bào nhận tín hiệu
- phóng thích — giải phóng chất hoặc phân tử ra môi trường
- tác dụng phụ — hiệu ứng không mong muốn khi dùng thuốc
Mẹo: di chuột, dùng phím Tab hoặc chạm vào các từ được tô sáng trong bài để xem định nghĩa nhanh ngay khi bạn đọc hoặc nghe.
Bài viết liên quan
Cháy rừng ở Los Angeles tháng 1/2025 làm tăng khám từ xa
Nghiên cứu phân tích hồ sơ của 3.7 triệu thành viên Kaiser Permanente sau vụ cháy ngày 7 tháng 1 năm 2025. Khói và di tản làm tăng đáng kể lượt khám từ xa, nhất là về hô hấp và tim mạch.
Xét nghiệm Abbott-Bioline cho sốt rét có nhiều âm tính giả
Một nghiên cứu tại biên giới Thái Lan-Myanmar (tháng 10/2024–1/2025) thấy xét nghiệm Abbott-Bioline bỏ sót nhiều ca sốt rét. Abbott và WHO có phản hồi khác nhau; WHO ra thông báo công khai ngày 31 tháng 3 năm 2025.
Phương pháp mới để xây dựng DNA phage tổng hợp
Các nhà nghiên cứu phát triển cách tạo bộ gen phage hoàn toàn tổng hợp. Họ có thể thêm hoặc loại gen, làm phage tấn công Mycobacterium và hy vọng giúp điều trị nhiễm khuẩn khi kháng kháng sinh tăng.
Mô não nhân tạo không dùng vật liệu động vật
Các nhà khoa học tạo mô giống não hoạt động mà không dùng vật liệu có nguồn gốc động vật. Họ dùng giàn giáo PEG xốp và tế bào não hiến để nghiên cứu bệnh và thử thuốc một cách tin cậy hơn.
Thuốc qua mũi tiêu diệt khối u não ở chuột
Nhóm nghiên cứu dùng axit nucleic hình cầu đưa qua mũi để kích hoạt miễn dịch và loại bỏ u nguyên bào đệm ở chuột. Kết quả được công bố trên tạp chí PNAS.
AI mới giúp phát hiện và theo dõi bệnh lao
Các nhà nghiên cứu giới thiệu bốn công cụ AI tại Hội nghị Thế giới về Sức khỏe Phổi ở Copenhagen (18-21 tháng 11). Các công cụ hứa hẹn sàng lọc nhanh hơn và theo dõi điều trị, nhưng cần kiểm chứng rộng và bình duyệt.