Klimataj ŝokoj transformas ekosistemojn kaj influas farmadon en Afriko. En Bazua, en la Supra Orienta regiono de Ganao, farmisto Martin Ariku diras, ke ĉi-jara sezono fiaskis. Li distribuis plibonigitajn semojn al malgrandaj bienistoj dum pli ol 20 jaroj.
Ĉi-jare sekeco venis frue, kaj poste fortaj mallongaj pluvegoj damaĝis plantojn. Rikoltoj falis; ili atingis tiel malaltan nivelon kiel kvin 100-kilogramaj sakoj po akreo por maizo, rizo, cowpea, sojfabo kaj sorgo, kompare kun kutime 15.
Plagoj kiel Fall Armyworm disvastiĝis. Enketo de CABI montris, ke 98% de enketitaj farmistoj en Ganao kaj Zambio raportis infekton en maizkampoj, kun averaĝaj perdoj de 26.6% en Ganao kaj 35% en Zambio.
Malfacilaj vortoj
- sekeco — longa periodo kun malmulte da pluvo
- pluvego — forta, ofta kaj mallonga pluvopluvegoj
- plibonigita semo — semoj kun pli bona rendimento aŭ rezistoplibonigitajn semojn
- rikolto — manĝaĵoj aŭ kultivaĵoj rikoltataj de bienoRikoltoj
- plago — insekto aŭ besto kiu damaĝas kultivaĵojnPlagoj
- enketo — demandoj al multaj homoj por kolekti informojn
- akreo — mezurunuo por tereno, ofte uzata en agrikulturo
Konsilo: ŝovu la musmontrilon, fokusu aŭ tuŝu la reliefigitajn vortojn en la artikolo por vidi rapidajn difinojn dum legado aŭ aŭskultado.
Rilataj artikoloj
Kreolaj ĝardenoj en Gvadelupo kaj ilia rolo
Kreola ĝardeno en Gvadelupo provizas familiojn per manĝaĵoj kaj helpas en krizoj. Esploro montras, ke tradiciaj praktikoj plifortigas reziston al pandemioj kaj al klimata ŝanĝo, kaj programoj serĉas kombini tradicon kun modernaj iloj.
Salakvo infiltras ĉirkaŭ la Morta Maro
Esploro montras, ke salakvo fluas el la Morta Maro en la grundon kaj kaŭzas sinktrouojn, difekton de bienoj kaj riskon por trinkakvo en la orienta bordo de la Morta Maro en Jordanio.
Genaj variaĵoj kaj risko de dilatita kardiomiopatio post miokardito
Studo trovis ke genaj variaĵoj probable pliigas la riskon, ke kelkaj infanoj kun miokardito evoluigos dilatitan kardiomiopation kaj poste kora insufiĉo. Aŭtoroj sugestas konsideri genan testadon por trovi altajn riskojn.
Pasiva arkitekturo por varmaj urboj en Latinameriko
Studo en la novembroa numero de Energy and Buildings montras ke malalt-kostaj arkitekturaj decidoj — murokoloroj, izolado, fenestroj kaj orientiĝo — povas redukti internan varmon kaj energikonsumon en kvin grandaj urboj.
Kiel Madagaskaro povas eradiki la plagon?
La plago restas problemo en Madagaskaro. Sciencistoj serĉas solvojn por malhelpi ĝin.
Adoleskantoj en Honkongo uzas AI-babiletistojn por emocia subteno
Hong Kong Free Press publikigis la 12an de oktobro 2025 raporton pri junaj uzantoj de AI-babiletistoj en Honkongo. La teksto priskribas du adoleskantojn, avizojn pri riskoj kaj novan lokan servon nomatan Dustykid.